Szukaj na tym blogu

Mosina

Mosina jest jednym z najstarszych miast w Wielkopolsce. Po raz pierwszy pisano o niej w 1247 roku. To jej położenie przy wejściu do poznańskiego przełomu rzeki Warty między Wysoczyzną Poznańską a Wysoczyzną Gnieźnieńską spowodowało, że na terenie Mosiny powstały pierwsze osady. Zawężenie doliny rzeki znacznie ułatwiało jej przekroczenie. Już w średniowieczu Mosina stała się ośrodkiem rzemiosła, w tym krawiectwa. Jak pisze Jan Chryzostom Pasek kilka wieków później w swoim pamiętniku, obszytych przez mosińskich krawców żołnierzy nazwano „elegantami z Mosiny”.

W 1848 roku Mosina stała się sławna, kiedy 3 maja powstańcy walczący z pruskim zaborcą ogłosili niepodległość Rzeczpospolitej Polskiej zwaną także Rzeczpospolitą Mosińską. Jej byt trwał jednak krótko. 8 maja po przegranej bitwie pod Rogalinem Rzeczpospolita Mosińska przestała istnieć, a jej inicjator prawnik i polityk Jakub Krauthofer został aresztowany. Z dawnych wieków zachował się w Mosinie średniowieczny układ urbanistyczny z centralnym rynkiem, który podlega ochronie konserwatorskiej. Zabudowa pochodzi jednak z drugiej połowy XIX oraz z początku XX wieku, kiedy Mosina po budowie linii kolejowej Poznań-Wrocław zaczęła się szybko rozwijać. W tym okresie powstały też zakłady przemysłowe, największy farbiarnia parowa „Barwa”.

Glinianki
Dziś teren Mosiny liczy 171 km2 i obejmuje miasto oraz liczne okoliczne wsie położone po obu stronach Warty. Krajobraz Mosiny jest wyjątkowo urozmaicony. Wspomniana już Wysoczyzna Poznańska to polodowcowe moreny i jeziora, które należą do Wielkopolskiego Parku Narodowego oraz do obszaru Natury 2000 „Ostoja Wielkopolska”. Znaczna część tego pagórkowatego terenu jest zalesiona lasem mieszanym, miejscami o tak wysokiej wartości przyrodniczej, że jest objęty ochroną ścisłą. Najwyższym punktem jest Osowa Góra, na której znajdują się zbiorniki wody dla Poznania i okolic. Tuż obok znajdują się glinianki po dawnej cegielni, które są nie tylko miejscem do kąpieli. W trzcinach gniazduje także liczne ptactwo. Niedługo powstanie tam też wieża widokowa, z której wzrok będzie sięgać daleko w Kotlinę Śremską z rzeką Wartą oraz w Równinę Kościańską. Mikroklimat w lasach uznano za tak zdrowy, że na przełomie XIX – XX wieku wybudowano prywatny ośrodek uzdrowiskowy Ludwikowo. Podczas okupacji obiekt został przekształcony w sanatorium dla chorych na gruźlicę. Dziś znajduje się tam Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Gruźlicy i Chorób Płuc.

Z jezior największymi są Jezioro Budzyńskie oraz Jezioro Dymaczewskie, nad którym znajduje się kąpielisko oraz przystań. Poza tym Mosiński Klub Żeglarski co roku organizuje tu obozy żeglarskie oraz regaty. Całkiem inny charakter ma Kotlina Śremska na południowym wschodzie od Mosiny. Krajobraz tego szerokiego odcinka doliny Warty został ukształtowany przez meandrowanie rzeki. Występują tu liczne starorzecza, wilgotne łąki, piaszczyste wały brzeżne oraz zalesione grądy. Teren ten tworzy obszar Natura 2000 „Ostoja Rogalińska”. Znajduje się tam około 1000 tak zwanych Dębów Rogalińskich o obwodach pni od 2 do 9,5 m, niektórych mających kilkaset lat. Występuje również wiele roślin rzadkich jak goździk siny, kosaciec syberyjski lub lilia złotogłów. Także fauna jest niezwykle bogata. Często można to zobaczyć ślady obecności bobrów. Występują także rzadkie bezkręgowce. Największe znaczenie ma jednak ten teren jako ostoja i miejsce lęgowe dla ptaków, w tym rzadkich gatunków jak bąk, bocian czarny, żuraw czy orlik krzykliwy. Poza tym jest to miejsce postoju dla ptaków migrujących. Na łąkach przybrzeżnych w Rogalinku i Sowińcu podczas podróży zatrzymują się duże wielogatunkowe stada kaczek, łabędzi oraz gęsi zbożowych.

Zachodnie tereny Mosiny to część Doliny Środkowej Obry. Są to przeważnie płaskie tereny rolnicze po obu stronach Kanału Mosińskiego, który łączy rzeki Wartę i Obrę. W celu rozwoju rolnictwa i dla wykonania prac melioracyjnych osiedlono na terenach wsi Dymaczewo Stary, Krosinko czy Nowinki w XVI – XVIII stuleciu tak zwanych olędrów, osadników przeważnie pochodzenia holenderskiego. Północno-wschodni obszar Mosiny to część Wysoczyzny Gnieźnieńskiej. To tereny dość płaskie, przeważnie rolnicze, ale także częściowo zalesione. Największą atrakcją turystyczną jest pałac w Rogalinie, położony wysoko na skarpie doliny Warty, który został wybudowany przez Kazimierza Raczyńskiego w latach 1768-1776 na miejscu istniejącego wcześniej dworu. Dziś w pałacu znajduje się oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu. Można tam zwiedzać wnętrza pałacu, Galerię Rogalińską z interesującą kolekcją malarstwa polskiego i europejskiego oraz powozownię. Pałac jest otoczony parkiem krajobrazowym.

Właśnie walory przyrodnicze znacznej części terenu Mosiny oraz duże obszary podlegające ochronie były powodem, że Mosina w planie zagospodarowania przestrzennego Wielkopolski leży przeważnie poza strefami intensywnej urbanizacji oraz pasmami dynamicznego rozwoju gospodarczego. Efektem takiej polityki jest mniejszy przyrost ludności niż w innych miastach i gminach powiatu. Na koniec 2010 roku liczba mieszkańców wynosiła nieco ponad 27000, z tego połowa w samej Mosinie, co oznacza wzrost o 8,4% w ciągu pięciu lat lub 12,5% w ciągu 8 lat. To znacznie mniej niż odpowiednie liczby dla całego powiatu poznańskiego, które wynosiły odpowiednio 13,6% oraz 21,4%, a w niektórych gminach jak Komorniki nawet 38,8% oraz 55,8%.

Właśnie w tak zrównoważony sposób Mosina naszym zdaniem powinna się rozwijać również w przyszłości. Dla dobra mieszkańców, a także dla ochrony niezwykłego krajobrazu, naszego wspólnego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego.

1 komentarz:

  1. Do tego ciekawego opisu dodałbym zdjęcie samej Mosiny! W ramach konkursu wygraliśmy kalendarz i na styczniowej karcie znajduje się genialna fotka Mosiny ze średniowiecznym układem architektonicznym. Postarajcie się o nie :) Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń